• Jak wspierać dziecko w powrocie do nauki w szkole?

          Informator dla rodziców

           

           

          Możliwe trudności po powrocie

           

          Długa nieobecność dziecka w szkole, która może być spowodowana wieloma różnymi powodami np. chorobą, wyjazdem, często staje się wydarzeniem stresującym, zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. W dobie pandemii wszyscy, zarówno uczniowie, nauczyciele, jak i rodzice, byli niejako zmuszeni do odnalezienia się w nowej rzeczywistości. Rzeczywistości, w której dominował kontakt online oraz nikt nie mógł spotykać się osobiście w szkole. Była to dla wszystkich nowość, która wymagała pewnej elastyczności, aby móc się do niej przystosować. Teraz nadszedł czas na powrót do rzeczywistości i funkcjonowania sprzed czasów pandemii. Wynika z tego wiele radości, ale również obaw. Mogą one dotyczyć niepewności, w jaki sposób uczniowie zareagują na powrót do szkoły i tym samym ponowne zmiany. Jest to pytanie, które zadaje sobie wielu rodziców.

           

          Niepewność i obawy mogą wywołać również inne, potencjalne sytuacje, które mogą mieć miejsce po powrocie do nauki stacjonarnej:

           

          • niechęć wyjścia dziecka z domu do szkoły
          • pogorszenie ocen
          • pogorszenie koncentracji i uwagi
          • wyczuwalne napięcie – fizyczne i emocjonalne
          • kłopoty ze snem
          • zmęczenie
          • unikanie rówieśników

           

          Jak postępować?

           

          Jeśli dziecko odmawia wyjścia z domu lub przejawia objawy niepokoju przed wyjściem z domu do szkoły wykażmy się dużą cierpliwością, ale również stanowczością oraz byciem konsekwentnym. Ważne jest wykazaniem rozumienia w stosunku do obaw dziecka, pamiętajmy jednak również, aby starać się zniwelować te

          obawy, np. poprzez pokazanie zdjęcia ulubionej nauczycielki, ulubionej zabawki czy przypomnienie aktywności, z której dziecko czerpało radość, która miała miejsce w szkole.

           

          Jeśli dziecko dłużej wykonuje proste dla niego zadania i ćwiczenia, jest rozkojarzone, wykonywanie czynności, które robiło do tej pory i je lubiło przychodzi mu z trudem, może to być oznaką osłabienia koncentracji i uwagi. W takiej sytuacji warto zadbać o środowisko pracy przy odrabianiu lekcji, aby zawsze było uporządkowane oraz

          postarajmy się zminimalizować ilość bodźców wokół naszego dziecka. Przed nauką warto jest również dobrze wywietrzyć pokój oraz postarać się, aby temperatura powietrza w pomieszczeniu wynosiła 20-22 stopnie Celsjusza.

           

          Jeśli dziecko jest rozdrażnione czy też złości się nie mając ku temu żadnych widocznych powodów, może to być również skutek stresu związanego z powrotem do szkoły. W takiej sytuacji powinniśmy postarać się zapewnić dziecku dużo wsparcia oraz poczucia bezpieczeństwa. Pomocny w rozładowaniu napięcia w ciele może być

          masaż oraz wyjście na spacer.

           

          Wysypianie się i dobra jakość snu mogą być bardzo pomocne w redukowaniu negatywnych symptomów związanych z powrotem do szkoły, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie zadbanie o to. Starajmy się kłaść dziecko zawsze o tej samej porze, w dobrze wywietrzonym pokoju, unikajmy niebieskich ekranów na dwie godziny przed snem i co najważniejsze - wyciszmy i zrelaksujmy dziecko przed snem np. muzyką relaksacyjną oraz byciem przy nim.

           

          Jeśli dziecko jest wycofane oraz niezainteresowane swoim środowiskiem prawdopodobnie jest to skutek długiej izolacji. Postarajmy się znowu przybliżyć kolegów naszego dziecka, poprzez zorganizowanie jakieś aktywności, która będzie dla nich atrakcyjna oraz urozmaicenie wspólnie spędzonego czasu.

           

          Potrzeby dziecka i możliwości pomocy w szkole

           

          Im dłużej trwa nieobecność ucznia w szkole, tym trudniej może mu być powtórnie zaadaptować się do nowych warunków. Dlatego też, bardzo ważne jest, aby otoczenie dziecka, dostosowało wszelkie podejmowane działania do jego potrzeb i możliwości. Ogromne znaczenie ma stworzenie w klasie i w domu takiej atmosfery, która będzie sprzyjać  dzieleniu się swoimi emocjami i trudnościami. Wskazane jest, aby ustalić wcześniej do kogo dziecko może zwrócić się o pomoc w szkole, w razie pojawienia się różnych trudności czy emocji, z którymi nie jest w stanie samo sobie poradzić. Osobą udzielającą takiego wsparcia może być nauczyciel, pedagog, szkolny psycholog albo kolega z klasy, który powiadomi o problemie wyznaczoną osobę.

           

          Bardzo ważne jest, aby na samym początku ustalić jasne dla dziecka zasady postępowania  i określić strategie radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zasady te mają na celu powtórną adaptację do środowiska szkolnego, obniżenie napięcia emocjonalnego u dziecka i zredukowania uczucia lęku.

           

          Pamiętajmy o tym, aby uważnie obserwować dziecko i wszelkie zmiany w jego zachowaniu.

          Jeżeli stan psychofizyczny dziecka ulega pogorszeniu, warto zwrócić się

          o pomoc do specjalisty.

           

           

           

          Jak wrócić do rytmu codziennego chodzenia do szkoły?

           

          Zadbaj o właściwą motywację

           

          W celu osiągnięcia sukcesu podczas przystosowywania się dziecka do nowej sytuacji, należy zadbać o jego pozytywne nastawienie do powrotu do szkoły. Wczesne wstawanie, uczestniczenie w lekcjach, obowiązek odrabiania prac domowych czy rozłąka z rodzicami to wyjątkowo trudne zadania dla naszego ucznia. Możemy zadbać o to, aby dziecko nabrało ochoty do mierzenia się z tymi wyzwaniami oraz zbudowało na nowo pozytywny obraz szkoły, co znacznie ułatwi mu proces adaptacyjny.

           

          W przypadku wielu dzieci pożądane zachowania doskonale wzmacniają pochwały społeczne: uśmiech, przytulenie, pocałunki, kontakt wzrokowy oraz okazanie uwagi. Warto pamiętać, że są miłe i łatwe do dawania” (Kołakowski, Pisula, 2013). Pochwały powinny być stosowane jak najczęściej. Istotne jest to, że nie powinniśmy ograniczać się do pochwał za idealne wykonanie - bardzo często warto pochwalić coś, co było zrobione lepiej niż zazwyczaj.

           

          Zadbaj o emocje swojego dziecka

           

          Złość u dziecka jest naturalną konsekwencją trudności jakich dziecko doświadcza w zetknięciu się z nową sytuacją. Przejawy złości u dziecka mogą być bardzo różnorodne i informować otoczenie o konieczności zlokalizowania przyczyny tej emocji oraz wprowadzenia zmian redukujących stan napięcia i zdenerwowania. Należy wykazać się spokojem i wytłumaczyć dziecku, że ma prawo do odczuwania skrajnych emocji, a także spróbować uświadomić dziecku, z czego taki stan może wynikać. Możemy zobrazować złość tak, by przybliżyć dziecku kontakt z tą emocją i na przykładzie ludzika pokazać, jakie reakcje w organizmie ona wywołuje. Warto wspomnieć, o tym, że złość, jak każda emocja, jest bardzo ważnym zjawiskiem, ponieważ informuje nas o tym, że coś nam się nie podoba, z czymś się nie zgadzamy, mamy zbyt dużo obowiązków lub ktoś ma wobec nas wygórowane oczekiwania, którym nie jesteśmy w stanie sprostać. Dziecko po narysowaniu ludzika i określeniu miejsc w ciele, w których skumulowane jest napięcie, może dokończyć rozpoczęte przez nas zdanie: “jestem zły/a, ponieważ…”.

           

          Następnym krokiem w radzeniu sobie ze złością jest wspólne wypracowanie metod, które dziecko może samodzielnie zastosować, by rozładować wewnętrzne napięcie w sposób bezpieczny dla niego samego i dla otoczenia. To bardzo indywidualna kwestia i zależy od możliwości, potrzeb i preferencji ucznia. Sposoby radzenia sobie ze złością to np. próby rozładowania napięcia i nadmiaru energii przy użyciu adekwatnych i akceptowalnych metod, jak ćwiczenia fizyczne, bieganie, jazda na rowerze lub korzystanie z technik wyciszających, takich jak świadome, głębokie oddychanie, masaż, wizualizacje czy słuchanie relaksującej muzyki. Dobrym sposobem jest także zaangażowanie się w ulubioną aktywność, która zawsze sprawiała przyjemność: obejrzenie śmiesznych filmików, gra na komputerze czy zabawa ze swoim zwierzakiem. Warto stworzyć wspólnie z dzieckiem taką listę “pomagaczy”, które są skuteczne i przynoszą dziecku ulgę.

           

          Lęk jest bardzo potrzebną emocją. To naturalna reakcja organizmu na niebezpieczne i zagrażające nam sytuacje. Choć dla osób dorosłych dziecięce lęki często wydają się irracjonalne, nie należy ich bagatelizować. Szczególnie, gdy lęk jest na tyle silny, że utrudnia dziecku codziennie funkcjonowanie. W takiej sytuacji warto wiedzieć, co możemy zrobić, aby wspierać swoje dziecko w radzeniu sobie z lękiem. Lęk dziecka nigdy nie pojawia się bez powodu, dlatego, aby efektywnie sobie z nim radzić, należy znaleźć jego przyczynę. Tylko wtedy będziemy mogli dostosować podejmowane strategie do aktualnych potrzeb dziecka.

           

          Zadbaj o relacje rówieśnicze

           

          Po długiej nieobecności dziecka w szkole możliwe jest osłabienie więzi między nim a rówieśnikami.  Ważnym czynnikiem jest obserwowanie zachowania dziecka, aby wiedzieć, czy zaszły jakieś zmiany w jego zachowaniu, które mogą świadczyć o problemach w grupie rówieśniczej oraz stały kontakt z nauczycielem. Bardzo ważne jest, abyśmy pomogli dziecku na nowo odnaleźć się w kontaktach z innymi dziećmi, ponieważ brak naszej pomocy może skutkować negatywnymi następstwami takimi jak: całkowite zamknięcie się w sobie, izolowanie się od grupy rówieśniczej, odrzucenie przez rówieśników. To wszystko może przełożyć się na pogorszenie funkcjonowania w życiu codziennym i proces nauki, poprzez wolniejsze przyswajanie wiedzy oraz pogorszenie ocen.

           

          Oprac. na podstawie: „Jak wspierać dziecko w powrocie do szkoły po pandemii? Poradnik dla rodziców”, Fundacja JiM.