• We współczesnym podejściu do zdrowia uwzględnia się holistyczną, czyli całościową koncepcję, która traktuje człowieka jako „całość” i „część całości”. Na tę całość składają się cztery wymiary (aspekty) zdrowia, wzajemnie ze sobą powiązane, które można opisać w następujący sposób:

          - zdrowie fizyczne – prawidłowe funkcjonowanie organizmu, wszystkich jego układów i narządów;

          - zdrowie psychiczne, a w jego obrębie zdrowie:

          • umysłowe – zdolność do jasnego, logicznego myślenia,
          • emocjonalne – zdolność do rozpoznawania uczuć i wyrażania ich w odpowiedni sposób; umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciami, depresją, lękiem;

          - zdrowie społeczne – zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi oraz pełnienia ról społecznych;

          - zdrowie duchowe – u niektórych ludzi jest związane z wierzeniami i praktykami religijnymi, u innych dotyczy ich osobistego „credo”, zasad, zachowań i sposobów utrzymywania wewnętrznego spokoju.

          Zachowania zdrowotne można określić jako postępowanie, działania (lub ich zaniechanie), które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na zdrowie i samopoczucie człowieka.

          We współczesnym świecie istnieje potrzeba zwiększenia udziału szkół w działaniach na rzecz zdrowia społeczeństwa. Zdrowie i edukacja są ze sobą wzajemnie powiązane.

           

          Zdrowie jest zasobem dla edukacji: dobre zdrowie dzieci sprzyja uczeniu się, dobremu przystosowaniu do szkoły, osiągnięciom szkolnym i satysfakcji ze szkoły. Umożliwia rozwijanie uzdolnień, zainteresowań i kreatywności, utrzymywanie dobrych relacji z rówieśnikami i dorosłymi. Dobre zdrowie nauczycieli i innych pracowników szkoły sprzyja wydajności i satysfakcji z pracy, realizacji zadań szkoły oraz dobremu samopoczuciu uczniów.

           

          Edukacja jest zasobem dla zdrowia: im wyższy jest poziom wykształcenia ludności, tym mniejsze są wskaźniki umieralności i zachorowalności, mniejsza częstość występowania chorób przewlekłych i zachowań ryzykownych (palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, nieprawidłowe żywienie itd.), dłuższe trwanie życia i lepsza jego jakość.

          W Europie założenia Szkoły Promującej Zdrowie zapisano po raz pierwszy w 1989 r. w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) „Zdrowa szkoła”. Możliwości jej wdrożenia sprawdzono w latach 1992–1995 w pilotażowym projekcie realizowanym w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. Do upowszechnienia tej koncepcji przyczyniło się utworzenie przez WHO, Radę Europy i Komisję Europejską w 1992 r. Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie (ESSzPZ), która w 2007 r. przekształciła się w sieć Szkoły dla Zdrowia w Europie (Schools for Health in Europe – SHE). Obecnie do sieci tej należą 32 kraje.

          Program SzPZ to najdłużej trwające i wciąż rozwijające się w Europie i na innych kontynentach skoordynowane, systemowe, długofalowe i dobrowolne działania na rzecz zdrowia w szkole.

          W Polsce działania dla tworzenia SzPZ rozpoczęto w 1991 r. Polska była jednym z 4 krajów realizujących ww. projekt pilotażowy i jednym z 7 pierwszych krajów przyjętych do ESSzPZ. W Polsce też najwcześniej rozpoczęto upowszechnianie tej koncepcji – w 1992 r. powstała pierwsza wojewódzka sieć szkół promujących zdrowie (w dawnym województwie ciechanowskim). Od 2006 r. sieci SzPZ istnieją we wszystkich województwach i w końcu 2018 r. należało do nich ok. 3300 szkół i przedszkoli.

          W sieci Szkoły dla Zdrowia w Europie (SHE) przyjęto, że promocja zdrowia w szkole to wszelkie działania podejmowane w celu ochrony i poprawy zdrowia wszystkich członków społeczności szkolnej. Istotą SzPZ jest całościowe podejście do promocji zdrowia w szkole, które jest znacznie szersze niż realizacja programów edukacyjnych dotyczących różnych aspektów zdrowia.

          Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Korczaka w Komornikach podjęła starania o wejście do Wielkopolskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie uchwałą Rady Pedagogicznej z 30 sierpnia 2011 r. Po trzech latach działań, w listopadzie 2014 otrzymaliśmy certyfikat potwierdzający naszą przynależność do szkół, które „realizują standardy szkoły promującej zdrowie, podejmują systemowe działania na rzecz zdrowia całej społeczności szkolnej, swoją pracę poddają rzetelnej autoewaluacji, a swoimi doświadczeniami dzielą się z innymi”.

           

          Opracowała Katarzyna Proch – szkolny koordynator programu SzPZ – na podstawie:

          - „SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE” - Podręcznik dla szkół i osób wspierających ich działania w zakresie promocji zdrowia.Praca zbiorowa pod redakcją naukową Barbary Woynarowskiej i Magdaleny Woynarowskiej-Sołdan ;Wydanie drugie poprawione; Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2019;

          - „Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w szkole” pod redakcją prof. dr hab. Barbary Woynarowskiej – wydanie specjalne, Warszawa 2006